Kişilik bozukluğu
Bipolar Bozukluğun Temel Tanımı: Bipolar bozukluk, depresyon dönemleri ile mani denilen coşku ve artan aktivite dönemleri arasında değişen bir ruh hali bozukluğunu ifade eder. Bu dönemler arasında normal bir ruh hali olabilir. Bipolar bozukluğunuz olduğunu düşünüyorsanız, yardım almak önemlidir ve tedavi seçenekleri ilaçlar ve terapiyi içerir.
Bipolar Bozukluğun Farklı Biçimleri: Bipolar bozukluğun iki temel formu bulunur:
- Bipolar Tip 1: Bu tip, depresyon dönemleri ile mani dönemleri arasındaki değişimi karakterize eder.
- Bipolar Tip 2: Bu tip ise depresyon dönemleri ile daha hafif bir mani dönemi olan hipomani arasında değişiklik gösterir. Hipomanik dönem, mani kadar ciddi sonuçlara yol açmaz ve daha kısadır.
Bipolar bozukluğu olan bir kişinin başka psikiyatrik hastalıklara, örneğin DEHB, anksiyete ve dürtü kontrol bozuklukları gibi hastalıklara sahip olması nadir değildir.
Bipolar Bozukluğun Nedenleri: Bipolar bozukluğun gelişiminde genetik faktörler çok önemlidir. Bipolar bozukluğu olan akrabaları bulunan kişilerin bu hastalığa yakalanma riski daha yüksektir. Ayrıca, ağrılı yaşam olayları gibi diğer faktörler de hastalığı tetikleyebilir.
Bipolar Bozukluğun Belirtileri: Bipolar bozukluğun belirtileri, depresyon ve mani dönemlerinin bir arada bulunduğu bir durumu yansıtır. Tipik depresyon belirtileri şunlardır:
- Depresyon hissi
- İlgi kaybı
- Umutsuzluk ve güven eksikliği
- Uyku sorunları
- İştah kaybı
Tipik mani semptomları ise şunlardır:
- Yüksek enerji seviyeleri
- Artmış özgüven
- Dürtüsellik
- Azalmış uyku ihtiyacı
- Düşüncelerin hızlanması
Manik dönem sonrasında, kişiler genellikle para harcama ve sorumsuz davranma gibi ekonomik olarak zararlı sonuçlar doğurabilecek davranışlarda bulunabilirler. Psikotik semptomlar, mani sırasında bazen ortaya çıkabilir.
Hipomanik Dönem (Bipolar Tip 2): Bipolar Tip 2 olan kişilerde, daha hafif bir mani dönemi olan hipomani bulunur. Hipomaninin semptomları mani kadar yoğun değildir ve daha kısadır. Hipomanik dönemde sanrılar veya halüsinasyonlar meydana gelmez ve nadiren mani döneminin ciddi sonuçlarına yol açar. Hipomanik dönemin başlangıcı enerjik hissettirir, ancak zamanla sinirlilik ve yorgunluk gibi olumsuz semptomlara dönebilir.
Bipolar Bozukluğun Tedavisi: Bipolar bozukluk, duygudurum dengeleyici ilaçlarla tedavi edilir, bu ilaçlar yeni depresyon ve mani ataklarını önlemeye yardımcı olur. Birçok kişi ilaç tedavisini terapi ile birleştirmenin etkili olduğunu düşünmektedir. Terapi türleri farklı olabilir ve bilişsel davranış terapisi gibi terapi biçimleri kullanılabilir.
Ne Zaman Yardım Almalıyım: Bipolar bozukluğun tedavisi depresyon tedavisinden farklıdır, bu nedenle doğru teşhisin yapılması önemlidir. Bipolar bozukluğunuz olduğundan şüpheleniyorsanız, erken teşhis ve tedavi almak, prognozu iyileştirebilir. Yardım almak için bir uzmana başvurmalısınız.
Kendi Kendinize Yardımcı Olma Yolları: Bipolar bozukluk için tedavi gören kişiler, daha önceki mani veya depresyon ataklarına işaret eden uyarı işaretlerini tanımak ve bu işaretlere karşı dikkatli olmak önemlidir. Kendi kendinize yardımcı olmak için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:
- İlaçları Düzenli Kullanma: Doktorunuzun önerdiği ilaçları düzenli olarak kullanmak, atakları önlemeye yardımcı olabilir.
- Stresi Yönetme: Stres, bipolar bozukluğun ataklarını tetikleyebilir. Stresi azaltmak için rahatlama teknikleri veya meditasyon gibi yöntemlere başvurabilirsiniz.
- Sağlıklı Bir Yaşam Tarzı Sürdürme: Düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek ve yeterince uyumak, ruh halinizi dengelemenize yardımcı olabilir.
- Duygusal Destek Alma: Aile ve arkadaşlarınızdan duygusal destek almak, zor zamanlarınızda size yardımcı olabilir. Ayrıca, destek gruplarına katılmak da faydalı olabilir.
- Doktorunuzla İletişimde Kalma: Tedavi planınızı doktorunuzla düzenli olarak gözden geçirin. Herhangi bir sorunuzu veya endişenizi açıkça ifade edin.
Ne Zaman Profesyonel Yardım Almalıyım: Bipolar bozukluk ciddi bir durumdur ve profesyonel yardım gerektirebilir. Aşağıdaki durumlarda derhal bir sağlık profesyoneline başvurmalısınız:
- İntihar Düşünceleri: Kendinizi zarara verme düşünceleri taşıyorsanız, hemen yardım almalısınız. İntihar düşünceleri acil bir durumdur.
- Şiddetli Depresyon veya Mani Atağı: Şiddetli bir depresyon veya mani atağı deneyimliyorsanız veya bu ataklar sırasında psikotik semptomlar yaşıyorsanız (örneğin, büyük sanrılar veya halüsinasyonlar), acil yardım gerekebilir.
- İlaç Yan Etkileri: Kullandığınız ilaçların yan etkileri hakkında endişeleriniz varsa veya bu ilaçlar size zarar veriyorsa, derhal doktorunuzla iletişime geçmelisiniz.
- Atakların Sıklaşması: Ataklarınızın sıklaştığını veya şiddetlendiğini fark ederseniz, bu durumu doktorunuza bildirmelisiniz.
Unutmayın ki bipolar bozukluk tedavi edilebilir bir hastalıktır ve profesyonel yardım ve uygun tedavi ile semptomlar kontrol altına alınabilir. Erken teşhis ve tedavi, hastalığın seyrini olumlu yönde etkileyebilir ve yaşam kalitesini artırabilir.