Pnömoni ( Akciğer iltihaplanması)

Pnömoni Nedir?

Pnömoni, sağlık hizmetlerinde yaygın olarak pnömoni olarak adlandırılır ve akciğerlerin bazı bölgelerinin bakteri veya virüsler tarafından enfekte olduğu bir akciğer hastalığıdır. Bu hastalığın semptomları hafiften şiddetliye değişebilir ve bazı risk grupları için hastane tedavisi gerekebilir.

Pnömoniye Neden Olan Faktörler

Pnömoni, akciğer dokusunun enfeksiyonu olarak ortaya çıkar ve bu enfeksiyon genellikle bakteriler veya virüsler tarafından neden olur. İşte pnömoniye neden olabilen mikroorganizma örnekleri:

  1. Bakteriler: Pnömokok bakterileri, bakteriyel pnömoninin en yaygın nedenidir. Bu tür pnömoni, doğrudan enfeksiyon veya soğuk algınlığı ve grip sonucu ortaya çıkabilir.

  2. Mikoplazma: Mycoplasma pneumoniae, pnömoniye neden olabilen hücre duvarı olmayan küçük bir bakteridir ve genellikle daha uzun süreli ve hafif semptomlar üretir.

  3. Mantarlar: Mantarların neden olduğu pnömoni, genellikle kronik hastalıkları olan veya bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde ortaya çıkar, örneğin HIV enfeksiyonu AIDS’e yol açtığında.

  4. Virüsler: Soğuk algınlığı veya grip virüsleri, pnömoniye neden olabilir. Özellikle RS virüsü, grip virüsü ve koronavirüs gibi virüsler çocuklarda sıkça pnömoniye yol açar.

Ayrıca, akciğerlere yiyecek, içecek, kusma veya tükürük gibi yabancı maddelerin girmesi sonucu oluşan aspirasyon pnömonisi de bir başka neden olabilir. Kimyasal pnömoni ise akciğerlere toksik sıvılar veya çözücülerin girmesi nedeniyle oluşan ciddi bir pnömoni türüdür, özellikle çocuklar yanlışlıkla çözücü madde yuttuğunda veya kusturduğunda meydana gelebilir.

Pnömoni Risk Grupları

Herkes pnömoniye yakalanabilir, ancak bazı yaş grupları daha yüksek risk altındadır. Bu risk grupları şunlardır:

  1. İki yaşın altındaki çocuklar.
  2. 65 yaşından büyük kişiler.

Ayrıca, pnömoni riskini artıran diğer faktörler de vardır, örneğin:

  • Astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), diğer akciğer hastalıkları, diyabet ve kalp hastalığı gibi bazı kronik hastalıklar.
  • Sigara içme, çünkü akciğerlerin bakteri ve virüslere karşı doğal savunmasına zarar verebilir.
  • Zayıflamış bağışıklık sistemi, örneğin HIV/AIDS, organ nakilleri veya kemoterapi nedeniyle.
  • Yaşlılık veya hastalık nedeniyle zayıflamış genel sağlık durumu.

Pnömoni Belirtileri

Pnömoni, akciğerlerin iltihaplanmasına neden olduğu için oksijen alışverişini ve nefes almayı zorlaştırabilir. Semptomlar, enfeksiyona neden olan mikroorganizmaya, yaşa ve genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Yaygın pnömoni semptomları şunlar içerir:

  • Nefes alırken veya öksürdüğünüzde göğüste ağrı.
  • Öksürük (mukus üretebilir).
  • Yorgunluk ve halsizlik.
  • Yüksek ateş, terleme ve titreme.
  • Solunum sıkıntısı, özellikle 65 yaşından büyük kişilerde.
  • Kafa karışıklığı, özellikle yaşlılarda.

Ayrıca, pnömoni belirtileri mide bulantısı, kusma ve ishal içerebilir, özellikle küçük çocuklarda yaygındır.

Çocuklarda Pnömoni

İki yaşın altındaki çocuklar, pnömoniye karşı daha yüksek risk altındadır çünkü bağışıklık sistemleri tam olarak gelişmemiştir ve küçük nesneleri veya oyuncakları yanlışlıkla soluyabilirler. Çocuklarda pnömoni belirtileri şunları içerebilir:

  • Nefes almanın hırıltı veya hırıltı sesleri yapması.
  • Nefes almanın sığ ve hızlı olması.
  • Yemekte zorlanma.
  • Mide ağrısı veya kusma.
  • Daha az oyuna ilgi gösterme ve çevre ile daha az etkileşim.

Pnömoni Tedavisi ve Ne Zaman Tıbbi Yardım Alınmalı?

Pnömoni tedavisi, hastalığın nedenine bağlıdır. Bakterilerin neden olduğu pnömoni antibiyotiklerle tedavi edilir, ancak hangi antibiyotiklerin kullanılacağı enfeksiyona bağlı olarak değişebilir. Virüslerin neden olduğu pnömoniye antibiyotikler etkili değildir.

Semptomlar şiddetliyse, hastaneye yatış gerekebilir, özellikle nefes almada ciddi zorluklar yaşanıyorsa. Pnömoni iyileştikten sonra bile öksürük ve yorgunluk problemleri devam edebilir ve tamamen iyileşmenin uzun zaman alması mümkündür. İyileşme süresi, enfeksiyonun şiddetine, genel sağlık durumuna ve yaşa bağlı olarak değişebilir. Genellikle çocuklar daha hızlı iyileşirken yaş ilerledikçe iyileşme daha uzun sürebilir.

Tıbbi yardım gerektiren durumlar şunlar olabilir:

  1. Daha yaşlıysanız ve akciğer hastalığınız, zayıflamış bağışıklık sisteminiz veya diğer ciddi hastalıklarınız varsa, pnömoni semptomları daha ciddi olabilir.

  2. Çocuğunuzda pnömoni belirtileri varsa, özellikle halsizlik, sarkıklık ve temas kurmakta güçlük çekiyorsa.

  3. Kendiniz veya çocuğunuz hızla kötüleşirse, titreme ve yüksek ateş gibi şiddetli semptomlar varsa, derhal tıbbi yardım almalısınız.

Eğer siz veya çocuğunuz nefes almada ciddi zorluklar çekiyorsanız, acil durum numarası olan 112’yi arayarak acil yardım almalısınız.

Sonuç olarak, pnömoni akciğerlerin enfeksiyonu olarak ortaya çıkan bir sağlık sorunudur. Semptomları enfeksiyonun ciddiyetine, yaşa ve genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Tedavi, enfeksiyonun nedenine bağlı olarak antibiyotikler veya diğer ilaçlar içerebilir. Özellikle risk gruplarındaki kişiler ve şiddetli semptomlar gösterenler, derhal tıbbi yardım almalıdır. İyileşme süreci, kişiden kişiye farklılık gösterir ve tamamen iyileşmek birkaç hafta ila aylar sürebilir.