Zona hastalığı
Zona Nedir? Zona, viral bir enfeksiyon sonucu ciltte kızarıklıklar ve ağrılı kabarcıklar oluşturan bir hastalıktır. Bu enfeksiyon, suçiçeği virüsü (Varicella zoster) tarafından tetiklenir ve yalnızca daha önce suçiçeği geçiren kişilerde gelişebilir. Zona genellikle üst vücudun bir tarafında kızarıklık ve kabarcıkların görüldüğü bir bölgede ortaya çıkar.
Zona Hastalığının Nedeni Zona, herpes zoster olarak da bilinir ve suçiçeğine yol açan aynı virüs olan Varicella zoster’den kaynaklanır. Suçiçeği enfeksiyonu iyileştikten sonra virüs sinir sistemi yoluyla vücuda girer. Virüs, sinir lifleri boyunca omuriliğin yakınındaki sinir düğümlerine doğru ilerler ve uzun süreler boyunca uykuda kalır. Yaşlandıkça, virüs tekrar aktif hale gelebilir ve sinir boyunca cilde doğru ilerleyebilir. Burada, virüs yeni bir enfeksiyona neden olur, ancak bu sefer suçiçeği yerine zona hastalığını tetikler. Zona, bağışıklık sistemi ciddi şekilde zayıfladığında ortaya çıkabilir, ancak çoğu zaman sağlıklı kişilerde görülür. Zona genellikle 50 yaşın üzerindeki kişilerde daha yaygındır ve sadece suçiçeği geçirmiş bireylerde ortaya çıkar.
Zona Belirtileri ve Seyri Zona belirtileri şunları içerebilir:
- Kızarıklık ve ağrı, vücudun herhangi bir bölgesinde olabilir, ancak sıklıkla göğsün sol veya sağ tarafında sınırlı bir alanı etkiler. Yüz, boyun, kol veya bacaklarda da görülebilir.
- Kızarıklıktan önce, baş ağrısı, ışığa duyarlılık ve genel bir halsizlik gibi belirtiler yaşanabilir.
- Daha sonra, etkilenen bölgede ağrı, yanma, uyuşma, batma veya hassasiyet gibi rahatsızlık hissi oluşur.
- Yaklaşık üç ila altı gün sonra, bu bölgede deri döküntüsü meydana gelir. İlk olarak açık kırmızı döküntüler şeklinde görülebilir, daha sonra sıvı dolu kabarcıklara dönüşebilir ve kabarcıklar patlayarak kabuklar oluşturabilir.
Ağrı, zona hastalığının erken bir belirtisi olup kişiden kişiye değişebilir. Ağrı sıklıkla yoğun ve rahatsız edici olabilir ve genellikle bir hafta sonra azalır, ancak bazı insanlar ağrıyı birkaç hafta veya daha uzun süre boyunca yaşayabilir. Ağrının kalıcı olma riski yaşla birlikte artar.
Kabarcıklar genellikle bir ila iki hafta içinde kendiliğinden iyileşir ve kabuklar daha sonra dökülür.
Kendi Kendinize Yapabilecekleriniz Zona semptomlarını hafifletmek için şunları yapabilirsiniz:
- Ağrı varsa parasetamol içeren ağrı kesiciler kullanabilirsiniz.
- Döküntüleri temiz ve kuru tutarak enfeksiyonu önlemek için yavaşça yıkayın. Kaşıntıyı önlemek için dikkatli olun, çünkü döküntüleri kaşıdığınızda enfeksiyon riski artabilir.
- Kaşıntıyı hafifletmek için aloe vera kremi, Alsol çözeltisi, soğuk su veya jel soğutma uygulayabilirsiniz. Kortizonlu kremleri kullanmaktan kaçının, çünkü bu enfeksiyon riskini artırabilir.
Zona Tedavisi Zona tedavisi, semptomların şiddetine bağlıdır. Hafif vakalarda, reçetesiz satılan ağrı kesiciler yeterli olabilir. Ancak daha şiddetli semptomları olan 50 yaşın üzerindeki kişilerde, etkili bir ağrı kesici için bir doktora başvurmak önemlidir. Tedaviye mümkün olan en kısa sürede başlamak, uzun süreli ağrı sorunlarını azaltabilir.
50 yaşın üzerindeki kişiler genellikle virüsü inhibe eden antiviral ilaçlarla tedavi edilir. Tedavi, kızarıklık belirtileri görülmeye başladıktan sonra en geç üç gün içinde başlamalıdır.
Ne Zaman Tıbbi Yardım Almalı? Zona semptomları olan kişilerin çoğu için tıbbi yardıma gerek yoktur, çünkü hastalık genellikle kendiliğinden geçer. Ancak aşağıdaki durumlarda tıbbi yardım gerekebilir:
- 50 yaşın üzerindeyseniz.
- Bağışıklık sisteminiz zayıflamışsa.
- Ciddi ağrı veya yüzünüzde kızarıklık gibi şiddetli semptomlarınız varsa.
- Semptomlarınız kötüleşirse veya endişe verici hale gelirse.
Zona Aşısı Zona hastalığına karşı 50 yaşın üstündeki kişilere önerilen bir aşı bulunmaktadır. Bu aşı, zona enfeksiyonu riskini azaltmaya yardımcı olur. Ancak belirli risk grupları, özellikle bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler gibi, aşılanmamalıdır. Aşı konusunda bir sağlık profesyoneli ile görüşmek, kişinin uygunluğunu belirlemek için önemlidir.
Özetle Zona, suçiçeği virüsünün neden olduğu bir cilt enfeksiyonudur ve sadece suçiçeği geçiren kişilerde ortaya çıkar. Hastalık genellikle kızarıklık, ağrı ve kabarcıklarla kendini gösterir. Tedavi, semptomların şiddetine bağlı olarak değişir ve ağrı kesicilerden antiviral ilaçlara kadar çeşitli seçenekleri içerebilir. 50 yaşın üzerindeki kişiler zona aşısı düşünebilirler. Semptomların ciddiyeti veya risk faktörleri gibi durumlarda tıbbi yardım gerekebilir. Bu nedenle, zona semptomları yaşayan kişilerin bir sağlık profesyoneli ile görüşmesi önemlidir.