IBS, İrritabl Barsak Sendromu

IBS (İrritabl Bağırsak Sendromu) Hakkında Bilinmesi Gerekenler

IBS Nedir?

IBS, İngilizcesi “Irritable Bowel Syndrome” olan irritabl bağırsak sendromu veya hassas bağırsak olarak da bilinir. Bu, gastrointestinal sistemin fonksiyonel bir bozukluğudur ve genellikle mide ağrısı ve bağırsak hareketleriyle ilgili sorunları içerir. IBS, kronik bir rahatsızlık olup semptomları dönemsel olarak gelip geçebilir. Genellikle genç erişkinlerde başlar ve oldukça yaygın ve zararsız bir hastalıktır. IBS’nin nedeni tam olarak bilinmemektedir ve spesifik bir tedavisi yoktur.

IBS’nin Nedenleri

IBS’nin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, birkaç faktörün bir araya gelerek hastalığa yol açtığı düşünülmektedir. Bağırsak fonksiyonlarındaki değişiklikler, hem bağırsak kaslarında hem de sinirlerinde meydana gelen değişikliklerle ilişkilendirilir. Psikososyal faktörlerin de IBS’yi etkilediği düşünülmektedir. Stres, kaygı ve endişe, semptomları tetikleyebilir, ancak IBS’nin nedeni olarak doğrudan görülmez.

IBS, kronik ve tekrarlayan bir hastalıktır. Ancak bu rahatsızlık başkalarına bulaşıcı değildir ve kanser riskini artırmaz.

IBS Semptomları

IBS ile ilişkilendirilen sorunlar periyodik olarak ortaya çıkar ve farklı insanlar arasında ve zaman içinde büyük ölçüde değişebilir. Genellikle 30-40 yaşları arasında başlar ve kadınlarda erkeklere göre daha yaygındır.

IBS, aşağıdaki semptomlardan bir veya daha fazlasına neden olabilir:

Karın altında şiddetli karın krampları
Gastrointestinal sistemde yaygın, dayanılmaz ağrı
Yemek sonrası artan ağrı (veya rahatlama)
Çok fazla gaz ve buna bağlı olarak bağırsakta gerginlik
Periyodik ishal veya kabızlık ve dışkı kıvamının büyük ölçüde değişmesi
Sümüksü tabureler
Tuvalet ihtiyacı hissi, bağırsaklarınızı yeni boşaltmış olsanız bile
Düzensiz tuvalet alışkanlıkları, günde birkaç defadan birkaç güne kadar değişebilir.

IBS teşhisi, semptomlarınızın en az altı ay önce başladığı ve son üç ay içinde ayda en az üç gün mide ağrınız olduğu gerçeğine dayanır. Ayrıca tuvalet alışkanlıklarınızın düzensiz olması, ya kabızlık ve ishalin eş zamanlı olması veya kaka yaparken ağrının değişmesi gibi belirtiler de göz önüne alınır.

Ayrıca, vücudun diğer bölgelerinden de semptomlar yaşanabilir, örneğin gastrit (dispepsi), mide bulantısı, genital semptomlar, idrar yolu semptomları, çarpıntı, terleme, baş ağrısı ve yorgunluk.

IBS Tedavisi ve Ne Yapılabilir?

IBS için spesifik bir tedavi yoktur, ancak semptomları hafifletebilecek birkaç tedavi seçeneği bulunmaktadır. İlk adım, IBS olduğundan ve başka bir sağlık sorununun olmadığından emin olmaktır. Birçok insan için semptomların sık sık hafiflemesi yeterli olabilir.

IBS semptomlarınıza göre tedavi şunları içerebilir:

İshal için ilaçlar
Kabızlık için ilaçlar
Karın ağrısı tedavisi
Gaz şikayetlerini hafifletme
Bir diyetisyenle IBS eğitimi

Ne zaman profesyonel yardım aramalısınız?

Eğer IBS’niz olduğunu düşünüyorsanız veya belirtileriniz kötüleşiyorsa, tıbbi yardım almalısınız. Mide sorunları birçok farklı sebepten kaynaklanabilir, bu nedenle semptomlarınızın tıbbi bir değerlendirmeye tabi tutulması önemlidir. Ayrıca, şu durumlarda mümkün olan en kısa sürede bir sağlık profesyoneline başvurmalısınız:

50 yaşın üzerindeyseniz ve daha önce bilmediğiniz semptomlar yaşıyorsanız
Kısa sürede kilo kaybediyorsanız
Dışkıda kan görüyorsanız veya dışkınız siyahsa
Kusuyorsanız ve kusmuğun içeriği koyu kahverengi veya kanlı ise

IBS, kişiden kişiye farklılık gösterebilir, bu nedenle semptomlarınıza en iyi hangi tedavinin uygun olduğunu belirlemek için bir sağlık profesyoneli ile görüşmek önemlidir. Ayrıca, semptomlarınızı hafifletmek ve yaşam kalitenizi artırmak için kişisel yaşam tarzı değişiklikleri yapmak da yardımcı olabilir.

IBS ile Başa Çıkma Yolları

IBS semptomları, kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve hangi stratejilerin en iyi çalıştığını keşfetmek bir deneme-yanılma süreci olabilir. İşte IBS semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilecek bazı genel yönergeler:

Yemek Günlüğü Tutun: Semptomlarınızın ne zaman arttığını veya azaldığını belirlemek için bir yemek günlüğü tutabilirsiniz. Hangi yiyecekleri ve içecekleri tükettiğinizi, semptomlarınızın nasıl etkilendiğini ve hangi durumların rahatsızlığınızı artırdığını not alın.
Problemli Yiyecek ve İçeceklerden Kaçının: Semptomlarınıza yol açan belirli yiyecek ve içecekleri tanımlayın ve bunlardan kaçının. Hangi yiyeceklerin size en çok zarar verdiğini belirlemek kişiseldir, bu nedenle herkes için farklı olabilir. Ancak genellikle yağlı yiyecekler, baharatlı yiyecekler, kafeinli içecekler ve alkol semptomları artırabilir.
Su Tüketimine Dikkat Edin: Günlük olarak yeterince su içmek, bağırsak sağlığınız için önemlidir. Çok az su içmek, sindirimi zorlaştırabilir ve kabızlık riskini artırabilir. İshal durumunda ise daha fazla su kaybedeceğinizi unutmayın ve bu kaybı telafi etmek için ekstra su içmeye çalışın.
Diyetisyen veya Doktor İle İletişime Geçin: Hangi yiyeceklerin sizin için en iyi olduğunu belirlemek için bir doktor veya diyetisyenle konuşun. Belirli bir diyet planı oluşturarak semptomlarınızı kontrol altına alabilirsiniz.
Laktoz İçermeyen Ürünleri Tercih Edin: Laktoza duyarlıysanız, laktoz içermeyen veya düşük laktozlu ürünleri tercih edin. Bu, karın ağrısı ve diğer semptomları azaltabilir.
Küçük Porsiyonlar Tüketin: Büyük porsiyonlar yerine sık sık küçük porsiyonlar tüketmek, semptomları hafifletebilir. Aşırı yemek yemek, bağırsakları daha fazla rahatsız edebilir.
Yavaşça Yiyin: Huzur içinde yavaşça yemek yemek, stresi azaltabilir ve semptomları hafifletebilir.
Lif Tüketimine Dikkat Edin: Yeterli miktarda ve doğru türde lif tüketmek önemlidir. Yüksek lif içeriğine sahip yiyecekler, bol su ile birlikte kabızlığı hafifletebilir, ancak mide ağrısına yardımcı olmayabilir. Bazı kişiler için lif alımının fazla olması mideyi daha da rahatsız edebilir. Çözünür lifler, meyve ve sebzelerden elde edilirken, çözünmeyen lifler tahıllardan ve tam tahıllardan elde edilir.
Probiyotikleri Düşünün: İshal probleminiz varsa, probiyotik takviyelerini deneyebilirsiniz. Probiyotikler, bağırsağı güçlendirebilen iyi bakteriler içerir. Eczanelerde kapsül şeklinde bulunur ve probiyotik içeren gıda ürünleri de mevcuttur.
Düzenli Tuvalet Alışkanlıkları Oluşturun: Tuvalet alışkanlıklarınızı düzenli hale getirme çabalarına odaklanın. Belli bir saatte tuvalete gitmeye çalışın ve gerektiğinde acele etmeyin. Tuvalette olduğunuzda strese girmeyin ve ihtiyacınız kadar zamanı alın.
Fiziksel Aktivite: Egzersiz yapmak birçok insanın semptomları hafiflettiğini hissettiği bir yöntemdir. Her ne kadar bilimsel bir dayanağı olmasa da, düzenli egzersiz yapmak size iyi gelebilir.
Yeterince Uyuyun ve Stresten Kaçının: İyi bir uyku düzeni kurmaya çalışın ve stresten kaçının. Uykusuzluk ve stres, IBS semptomlarını kötüleştirebilir.
Bilgi Edinin: IBS ve bağırsak sağlığı hakkında daha fazla bilgi edinmek, semptomlarınıza nasıl yardımcı olabileceğiniz konusunda size ipuçları verebilir ve stresi azaltabilir.
Bitkisel İlaçlardan Kaçının: Bitkisel ilaçlar bazen bağırsak tahrişine neden olabileceğinden, IBS tedavisi için bitkisel ilaçlardan kaçının.

IBS yönetimi, kişiselleştirilmiş bir yaklaşım gerektirir ve hangi yöntemlerin en iyi sonuçları vereceğini belirlemek zaman alabilir. Bu nedenle, bir sağlık profesyoneli ile işbirliği yaparak en iyi stratejileri belirlemeye çalışın.